همه آنچه باید درباره سند قطعی خودرو و برگ سبز بدانید

همه می‌دانند سند نشانه‌ای بر مالکیت‌ خودروی خریداری‌شده است و به کمک آن ارگان‌هایی مانند نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی امکان برقراری نظم بیشتری در مدیریت ترددها پیدا می‌کنند. به عبارتی همه می‌دانند که خرید خودرو با دریافت سند آن همراه است. اما شاید با ابعاد و وجوه مختلف دریافت سند خودرو و مسائل مرتبط با آن آشنا نباشند. به همین منظور قصد داریم شما را با مسائلی دیگر پیرامون این مدرک مهم آشنا کنیم. واقعیت این است که پای دو سند در میان است که اگر با آنها آشنا نباشید، کمی دچار سردرگمی خواهید شد.

سند قطعی خودرو چیست؟

اتومبیلی تازه خریده‌اید؟ مبارک‌تان باشد. نقل‌وانتقال سند آن را هم انجام داده‌اید؟ هیچ می‌دانید که علاوه بر سند قطعی که در دفترخانه‌ها تنظیم می‌شود و مالکیت خود را به شما منتقل می‌کند، پای سند و مدرک دیگری هم به میان است؟ سندی به نام برگ سبز خودرو. برای اینکه با انواع سند و کاربردهایشان آشنا شوید باید کمی صبور باشید. با سند قطعی که آشنایید اما احتمالا درباره برگ سبز کمی دچار سردرگمی هستید. عجله نکنید. ابتدا از شرح و توضیح سند قطعی و حالت‌های مختلف‌اش خواهید خواند. شاید چند بار نام برگ سبز هم در بخش اول به گوشتان بخورد اما کماکان صبور باشید تا به موقع به آن هم برسیم و برایتان از تمام ریزه‌کاری‌هایش بگوییم.

شما یا خودرویی صفر از کارخانه می‌خرید یا خودرویی که نو نیست و فروشنده‌ای به جز شرکت سازنده، آن را به شما می‌فروشد. هر یک از این دو نوع خرید، قواعد خاص خود را در سند و سندبازی دارند. اجازه بدهید که دقیق‌تر این موضوع را برایتان شرح بدهیم:

چگونه برای خودروی صفر سند قطعی بگیریم؟

زمانی که خودرویی صفر می‌خرید، دو حالت وجود دارد: یا خریدتان به شکل اقساط بوده است یا نقدی. اگر خودرو را به شکل قسطی تهیه کرده باشید، سند خودرو بعد از تحویل آن به شما داده نمی‌شود و نزد شرکت باقی می‌ماند. باید تسویه حساب کامل انجام بگیرد تا سند از رهن شرکت سازنده خودرو بیرون بیاید. پس سند خودرویی که به شکل اقساط خریده‌اید، به‌سرعت به دست‌تان نمی‌رسد و زمانی که تسویه کامل انجام گرفت، سند هم به شما تقدیم و تحویل می‌شود. تازه بعد از تسویه است که می‌توانید با خیال راحت شیرینی ماشین‌تان را به دوستان و آشنایان بدهید. اگر هم خودرو را به شکل نقدی خریده باشید، سند قطعی بعد از پرداخت وجه به نام شما تنظیم می‌شود.

چگونه برای خودروی کارکرده سند قطعی بگیریم؟

زمانی که خودرویی کارکرده می‌خرید، باز هم دو حالت وجود دارد: یا خریدتان به شکل اقساط است یا نقدی. اگر خودرو را به شکل قسطی خریده باشید، سند خودرو تا زمانی که تسویه حساب‌تان کامل نشده در دفترخانه اسناد رسمی باقی می‌ماند. نام شما زمانی در سند ثبت خواهد شد که دیگر حساب‌تان پاکِ پاک شود و بدهی و قسطی به فروشنده نداشته باشید. البته تا زمان تسویه نهایی، امکان نوشتن قولنامه و دریافت وکالت از فروشنده برای پیگیری اموری مانند تعویض پلاک را خواهید داشت. با این وکالت‌نامه می‌توانید پلاک را تعویض و برگه سبز خودرو را از آنِ خودتان کنید. یادتان باشد که بعد از تسویه، حتما و قطعا سند را به نام خودتان در دفاتر اسناد رسمی ثبت کنید.

اجازه بدهید که نکته‌ای غیرمستقیم در ارتباط با سندزدن هم به شما گوشزد کنیم: مبلغ خرید خودرو را به حساب فروشنده خودرو واریز کنید. چون در غیر این صورت، امکان دارد که در اثبات پرداخت با مشکل مواجه شوید. بعد از اینکه پول را تمام و کمال پرداختید، به دفترخانه بروید و یادتان باشد که اگر فروشنده برای پیگیری انتقال سند حاضر نشد، جای نگرانی وجود ندارد. چرا؟ به این خاطر که مدارکی مانند فیش واریز پول به حساب فروشنده و قولنامه از کفایت و وجاهت کافی برای اثبات خریدتان در مراجع قانونی برخوردارند. در حالت دیگر که خرید به شکل نقدی است هم باید بعد از تسویه حساب به دفترخانه بروید و سند را به نام خودتان بزنید.

مدارک لازم برای انتقال سند قطعی خودرو

زمانی که خودرویی کارکرده می‌خرید و می‌خواهید با فروشنده برای انتقال سند راهی دفترخانه شوید هم به مدارک شناسایی شما احتیاج است و هم فروشنده. فروشنده باید علاوه بر مدارک هویتی، موارد زیر را هم به همراه داشته باشد:

•       کارت سوخت
•       بیمه شخص ثالث
•       عوارض شهرداری، مالیات و خلافی خودرو را هم باید پرداخت کرده باشد

در واقع، فروشنده باید هر چیزی را که به خودرو مرتبط است با خود به دفترخانه بیاورد. اگر هم شما یا فروشنده نتوانید یا نخواهید در دفترخانه حضور پیدا کنید، باید وکلای‌تان به جای شما حاضر شوند.

حتما بخوانید: راهنمای جامع تشخیص رنگ خودرو و کارشناسی رنگ

گم‌شدن سند قطعی خودرو

حال که درباره سند رسمی یا قطعی خودرو برایتان صحبت کردیم، بد نیست به موضوع گم‌شدن آن هم اشاره‌ای داشته باشیم. اگر سندی قطعی‌ گم بشود، سابقه آن در دفتر اسناد رسمی همچنان وجود دارد. یعنی باید به دفترخانه‌ای مراجعه کنید که سند را در آن ثبت کرده‌اید و رونوشتی از سند را دریافت نمایید. یادتان باشد که برای اسناد و مدارک دفترخانه المثنی صادر نمی‌شود. تمام اسناد و مدارک دفترخانه‌ای قابلیت دریافت کپی برابر اصل یا رونوشت دارند.

هر خودرو علاوه بر سند قطعی، سندی به نام سند کمپانی یا برگه کمپانی هم خواهد داشت که در هنگام خرید از کمپانی و شرکت سازنده به وی تحویل می‌گردد. این سند شامل اطلاعات فنی خودرو و اطلاعات مالک آن است. اگر این سند گم بشود، باید مراحل زیر را برای دریافت المثنی انجام بدهید:

• ابتدا باید آگهی گم‌شدن این سند را در روزنامه‌های معتبر منتشر کنید. بعد از ۱۰ روز از گذشت چاپ آگهی می‌توانید برای درخواست المثنی سند کمپانی به نزدیک‌ترین نمایندگی شرکت تولیدکننده خودرو بروید.
• مدارک لازم برای دریافت سند المثنی شامل برگه سبز خودرو و کپی آن، آگهی مفقودی که ۱۰ روز پیش منتشرشده و کارت ملی صاحب خودرو و کپی کارت ملی است.

بعد از بررسی‌هایی که از سوی شرکت خودروسازی صورت می‌گیرد، سند کمپانی المثنی برایتان صادر می‌شود.

نکته اول

علاوه بر دو نوع خریدی که در بالا عنوان شد، امکان دارد که به سراغ خرید خودروهای وارداتی رفته باشید. در این صورت برای سندزدن باید بارنامه خروج کالا از گمرک در دست‌تان باشد. این بارنامه را از انبار گمرک بگیرید و بعد از آن با دریافت مجوز خروج کالا از گمرک می‌توانید پلاک و برگ سبز داشته باشید.

نکته دوم

سند دوبرگی چیست؟‌ سندی است که دست دو نفر چرخیده و نه بیشتر. یعنی به خودرویی تعلق دارد که فقط یک بار قبلا معامله شده و برای بار دوم به تملک خریداری تازه درمی‌آید. هر چه تعداد دست به دست چرخیدن سند کمتر باشد، یعنی خودرو زیرپای افراد کمتری بوده و این موضوع در خرید خودروی دست‌دوم می‌تواند یک حسن تلقی شود.

نکته سوم

آیا می‌توان سند خودرو را به نام دو نفر زد؟‌ بله! چرا که نه. به نسبت سهم هر فرد از کل خرید می‌توان سند را به نام دو نفر زد. حتی می‌توان سند را به نام چندین نفر هم زد اما پلاک باید به نام یک نفر باشد.

برگ سبز خودرو چیست؟

خب! انتظارها به پایان رسید. حالا در این بخش از برگ سبز خودرو برایتان خواهیم گفت؛ برگه و سندی که سوتفاهم‌های زیادی پیرامونش وجود دارد و از جنجالی‌های دنیای اسناد و مدارک به شمار می‌رود. اما چرا؟ زمانی که نیروی انتظامی تعویض پلاک، بررسی اصالت خودرو و احراز هویت مالک را انجام می‌دهد به صاحب آن، برگه‌ای تحویل می‌دهد که همین برگ سبزِ پرهیاهوست. این برگه از سوی نیروی انتظامی با عنوان سند مالکیت خودرو به مالک تحویل می‌شود؛ سندی که حاوی شماره مالکیت خودرو (شماره سنا) هم هست. برگ سبز خودرو برای اتومبیلی نو و صفر تک برگی است و اطلاعاتی درباره شناسنامه خودرو در آن قید می‌شود:

بخش اول سند تک‌برگی

•       نوع خودرو
•       رنگ خودرو
•       تعداد سیلندر
•       تعداد چرخ‌ها
•       ظرفیت خودرو
•       تعداد محورها
•       شماره موتور
•       شماره شاسی
•       شناسه وسیله نقلیه

حتما بخوانید: محاسبه افت قیمت خودرو و عوامل موثر بر آن

بخش دوم سند تک‌برگی

•       نام و نام‌خانوادگی مالک
•       محل صدور شناسنامه
•       شماره شناسنامه مالک
•       تاریخ تولد
•       کد ملی
•       نام پدر

چگونه می‌توان وضعیت برگ سبز خودرو را رهگیری کرد؟

پیگیری وضعیت برگ سبز خودرو اصلا کار سختی نیست چون این سند از سوی پُست برایتان فرستاده می‌شود. بعد از اینکه کارهای قانونی لازم برای دریافت برگ سبز را انجام می‌دهید، یک هفته تا یک ماه باید صبر کنید تا سند مذکور به دست‌تان برسد. اگر می‌خواهید دقیقا از وضعیت برگ سبزتان آگاه شوید، امکان مراجعه به بخش مرسولات سازمانی سامانه اداره پست هم وجود دارد.

سوال اینجاست که اگر برگ سبز هم نوعی مالکیت خودرو را نشان می‌دهد، پس یعنی برای ابراز و اظهار مالکیت خودرو کافی است؟ تکلیف سند قطعی خودرو چیست که در دفترخانه ثبت می‌شود؟ اجازه بدهید که از چالش و جنجالی که پیرامون این موضوع وجود دارد، بیشتر برایتان بگوییم. در ادامه می‌خوانید که برگ سبز خودرو حکم سند مالکیت آن را دارد یا سند قطعی است که اهمیت دارد. تفاوت این دو چیست و به‌طور کلی، داستان از چه قرار است.

حتما بخوانید: نحوه تشخیص ماشین چپی چگونه است؟

سند قطعی خودرو یا برگ سبز ؛ کدام برای مالکیت کافی است؟

چند سالی است که میان نیروی انتظامی و سازمان ثبت اسناد درگیری‌ها و اختلافاتی وجود دارد. بر سر چه؟ قانون می‌گوید که سندی اعتبار دارد که در دفاتر ثبت اسناد رسمی به تایید رسیده باشد. داشتن چنین سندی است که می‌تواند فعالیت‌های قانونی را برای صاحب هر سند ممکن و مقدور کند. اما ناجا یا همان نیروی انتظامی نظر دیگری دارد. ناجا معتقد است که برگ سبز خودرو برای نشان‌دادن مالکیت آن کافی است و سندی کاملا رسمی به شمار می‌رود. این در حالی است که سازمان ثبت اسناد فقط اسناد ثبت‌شده در دفاتر رسمی را قانونی و معتبر می‌داند. پس تکلیف چیست؟

براساس ماده ۲۲ قانون حمل‌ونقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی، اموری مانند اعطای سند به مالک خودرو، دادن گواهی‌نامه به رانندگان و پلاک‌دهی به اتومبیل‌ها به دست نیروی انتظامی است. پس وقتی که این سازمان به مالکان خودرو برگ سبز تحویل می‌دهد و آن را سند مالکیت خودرو می‌نامد، دیگر نیازی به دریافت سندی دیگر نیست. به‌عبارت دقیق‌تر، برگ سبز از سوی پلیس راهنمایی و رانندگی رسمیت و وجاهت دارد و نیازی به ثبت سند در دفاتر رسمی نیست. ماده ۱۲۸۷ قانون مدنی هم بر ادعای پلیس راهنمای و رانندگی صحه می‌گذارد و سندی را که از سوی این ارگان به مالکان خودرو داده می‌شود به رسمیت می‌شناسد. سوال مهمی که مطرح می‌شود، این است که باوجود به رسمیت‌ شناخته‌شدن برگ سبز به عنوان سند مالکیت آیا ثبت سند در دفترخانه ضرورت دارد یا خیر؟

ثبت سند خودرو در دفاتر رسمی؛ اختیاری یا اجباری؟

در بخش قبل از ماده‌های قانونی گفتیم و دیگر مشخص شد که فقط با داشتن برگ سبز خودرو هم می‌توانید ادعای مالکیت آن را داشته باشید. پس ثبت سند قطعی خودرو در دفاتر رسمی دیگر انتخابی و اختیاری است. اگر طرفین معامله تمایل به ثبت سند داشته باشند، باید به دفترخانه مراجعه و مراحلی را طی کنند که پیش‌تر عنوان شد. در اینجا یادآوری یک نکته بسیار مهم است: هر چند که مجلس اعلام کرده که برگ سبز سندی قطعی و قابل‌اعتماد است و داشتن آن کفایت می‌کند اما قوه قضائیه کماکان نظر دیگری دارد و اعلام کرده که اگر پای مشکلات حقوقی و قضایی به میان آید و پرونده‌هایی قضایی تشکیل شود، سند قطعی خودرو است که بر برگ سبز اولویت دارد. پس توصیه ما به شما این است که حتما در خرید خودرو به دنبال دریافت سند قطعی آن باشید و به برگ سبز اکتفا نکنید.

حتما بخوانید: خرید خودرو کارتکس و تفاوت آن با خودروی پلاک شده

تفاوت سند قطعی و برگ سبز در چیست؟

همان‌طور که در بخش قبلی خواندید، در حل مشکلات حقوقی و قضایی برگ سبز در اولویت پایین‌تری نسبت به سند خودرو قرار می‌گیرد. اگر خدای نکرده، مشکلی برایتان پیش بیاید، رأی دادگاه به نفع کسی صادر می‌شود که سند قطعی و ثبت‌شده در دست دارد. یکی دیگر از تفاوت‌های سند قطعی و برگ سبز در زمینه تعویض پلاک است. با برگ سبز خودرو نمی‌توانید اقدام به تعویض پلاک کنید. برگ سبز برای رهن‌گذاشتن خودرو هم کافی نیست. اجازه بدهید که رهن سند خودرو را برایتان توضیح بدهیم تا بدانید که نداشتن برگ سبز باعث از دست‌دادن شانسی دیگر هم می‌شود:

رهن سند خودرو

سند خودرو مدرکی معتبر است که می‌توانید خودرو را در رهن آن قرار بدهید. در واقع، گاهی برخی از خودروها از ارزشی برخوردارند که می‌توان از سندشان به عنوان وثیقه استفاده کرد. برگ سبز سندی نیست که بتوان با آن خود را در رهن قرار داد و از وجاهت و اعتبار کافی برای این کار برخوردار نیست. پس این هم دلیل دیگری است که نشان می‌دهد، بهتر است حتما به فکر داشتن سندی قطعی برای خودرو باشید.

در آخر

با سند قطعی خودرو و برگ سبز آشنا شدید. حالا دیگر می‌دانید که این دو سند مدارکی برای اظهار مالکیت خودرو هستند. هرچند که داشتن برگ سبز سندی بر مالکیت است و شکی در آن وجود ندارد، اما همان‌طور که در متن هم خواندید، به دلایل مختلف بهتر است که در خرید خودرو به فکر تهیه سند قطعی هم باشید. با داشتن این سند در زمان پیش‌آمدن مشکلات حقوقی و قضایی، در دردسر نخواهید افتاد و مدرکی معتبر در دست خواهید داشت. به‌طور کلی، عقل حکم می‌کند که در خرید هر چیزی، اسناد و مدارکی معتبر از معامله در اختیارتان باشد.

پیش از خواندن مقاله می‌دانستید که دو نوع سند مالکیت برای خرید خودرو وجود دارد؟ تجربه اسیرشدن در مشکلات و کشمکش‌های حقوقی و قضایی در خرید خودرو را داشته‌اید؟ اگر ماجرایی را در این زمینه تجربه کرده‌اید یا فکر می‌کنید، نکته‌ای در این خصوص ناگفته باقی مانده است، حتما ما را در جریان بگذارید.